بوئینگ 747 معروف به جامبوجت

[فرنوش]

آشنایی با هواپیما مسافربری بوئینگ 747

مجموعه : هواپیما و هلیکوپتر
بوئینگ 747 معروف به جامبوجت هواپیمای جت چهار موتوره بزرگ مسافربری است که شرکت بوئینگ می‌سازد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ بعد از هواپیمای ایرباس آ-۳۸۰، دومین هواپیمای بزرگ مسافربری در جهان است.

تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد و برای چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود. بوئینگ ۷۴۷ با چهار موتور و ساختاری دوطبقه قابلیت جابجایی حداکثر ۵۵۰ مسافر را داراست. برخلاف ایرباس آ-۳۸۰، طبقه دوم در بوئینگ ۷۴۷ کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.

اندیشه ساخت ۷۴۷ توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، به‌دنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.

پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل ۱۰۰-۷۴۷ این هواپیما در سال ۱۹۶۹ بود، پس از یک سال و در سال ۱۹۷۰ این مدل از ۷۴۷ اولین سرویس دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان امریکن آغاز کرد. امروزه بوئینگ ۷۴۷ جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرده‌است و بی دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها داده‌اند.
مشخصات هواپیمای مسافربری: بوئینگ 747 / Boeing 747

نوع هواپیما: هواپیما پهن پیکر، جت برد بلند

کشورسازنده: ایالات متحده آمریکا

شرکت سازنده: شرکت هواپیما سازی اقتصادی بوئینگ

تاریخ نخستین پرواز: 9 فوریه 1969

تاریخ رونمایی: 22 ژانویه 1970

وضعیت کنونی: در خال خدمت، در حال تولید

بکار گیرنده ها: بریتیش ایرویز انگلستان، لوفتانزا آلمان، ک ال ام مالزی، کتای پسفیک هنگ کنگ، ایران ایر

آغاز ساخت: از سال 1968 تا کنون

تعداد ساخته شده: 1435 فروند تا کنون
قیمت هر فروند:

مدل 100-747: 24 میلیون دلار آمریکا در سال 1967

مدل 200-747: 39 میلیون دلار آمریکا در سال 1976

مدل 300-747: 83 میلیون دلار آمریکا در سال 1982

مدل 400-747: 260 میلیون دلار آمریکا در سال 2007

مدل 8آی-747: 351 میلیون دلار آمریکا

مدل 8اف-747: 352 میلیون دلار آمریکا

بوئینگ ۷۴۷ ( به انگلیسی: Boeing 747 ) معروف به جامبوجت هواپیمای جت چهار موتوره بزرگ مسافربری است که شرکت بوئینگ می‌سازد. هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ بعد از هواپیمای ایرباس آ-۳۸۰، دومین هواپیمای بزرگ مسافربری در جهان است.

تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد و برای چهل سال بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان بود. بوئینگ ۷۴۷ با چهار موتور و ساختاری دوطبقه قابلیت جابجایی حداکثر ۵۵۰ مسافر را داراست. برخلاف ایرباس آ-۳۸۰، طبقه دوم در بوئینگ ۷۴۷ کامل نیست و منحصر به قسمت جلوی هواپیما است.

اندیشه ساخت ۷۴۷ توسط شرکت هواپیمایی بوئینگ در اواسط دهه شصت میلادی مطرح شد، به‌دنبال آن ارتش آمریکا برای تقویت ناوگان خود قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما را با شرکت بوئینگ منعقد کرد.

پس از آن بوئینگ طراحی مدل مسافربری آن را اعلام کرد که نتیجه آن پرواز مدل ۱۰۰-۷۴۷ این هواپیما در سال ۱۹۶۹ بود، پس از یک سال و در سال ۱۹۷۰ این مدل از ۷۴۷ اولین سرویس دهی خود را برای شرکت هواپیمایی پان امریکن آغاز کرد. امروزه بوئینگ ۷۴۷ جایگاهی ویژه در نزد عموم مردم و مسافران پروازهای بین‌المللی پیدا کرده‌است و بی دلیل نیست که به آن لقب ملکه آسمان‌ها داده‌اند.

هر چند هواپیماهای مدرن مانند بوئینگ 747 با سرعتی کمتر از نصف سرعت هواپیمای ما فوق صوت کنکورد پرواز می کنند، این هواپیماها با استفاده از مقدار سوخت مشابه، می توانند چهار برابر کنکورد مسافر جابه جا نمایند.

هواپیماهایی مانند 747 بسیار بزرگ و سنگین می باشند و جزء پیچیده ترین دستگاه هایی حساب می شوند که تاکنون ساخته شده است. یک هوا پیمای 747 از بیش از 4500000 قطعه مجزا تشکیل می شود.

هواپیماها معمولاً از فلزاتی مانند آلومینیوم و آلیاژ های مخصوصی ساخته می شوند. هواپیماهای جدید از مواد کامپوزیتی مانند کولار (kevlar) و فیبر کربن استفاده می کنند که وزن کمتر و مقاومت بالاتری دارند.

بوئینگ 747، طولی معادل 70 متر دارد. طول بال آن 15.65متر می باشد. وزن این هواپیما حدود 406 تن می باشد و می تواند بیش از 400 مسافر و خدمه را در خود جای دهد و حدود 13 تن بار حمل نماید. این هواپیما می تواند با یک بار سوخت گیری تا 12/700 کیلو متر پرواز نماید. بخش های مختلف یک هوا پیمای بوئینگ 747 در شکل زیر نشان داده شده اند.

نقاط مشخص شده در شکل فوق عبارتند از:


1. بخش بیزنس کلاس (Business class)
2. کابین خلبان
3. رادار هواشناسی
4. بخش first class
5. درب خروجی جلو
6. محل استراحت خدمه
7. موتور توربو فن
8. اسپویلر ها (مخصوص کاستن سرعت و ارتفاع)
9. فلاپ
10. پره لب بال: این پره ها باعث می شوند نیروی پسا تا حدی کاهش یابد و لذا مصرف سوخت کمی پایین آید.
11. قسمت متحرک بال
12. بال: بال ها برای کاهش نیروی پسا، روکش دار می باشند و به عنوان منبع سوخت به کار می روند.
13. محل بار
14. درب عقب
15. محل استراحت خدمه
16. بالا بر
17. APU: این بخش شامل یک موتور جت کوچک می باشد و وظیفه آن تامین برق کابین در زمان خاموش بودن موتور های هواپیما برای تامین روشنایی و سیستم تهویه داخل هواپیما می باشد
18. پره دم
19. کلاس اقتصادی
20. آشپز خانه
21. بدنه هواپیما

مدل ها:

مدل 100-747 :

استفاده از چهار موتور توربوفن از یکی از سه مدل Pratt & Whitney JT9D7A ، Rolls-Royce RB211-524B2 و یا General Electric CF6-45A2 قابلیت پرواز تا سرعت ۹۶۷ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت می‌باشد) و طی مسافت ۹٬۸۰۰ کیلومتر را دارا است. وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۶۲٬۳۸۶ کیلوگرم و توانایی تحمل حداکثر ۳۴۰٬۱۹۵ کیلوگرم را در هنگام بلند شدن دارد.

مدل 200-747:
بابهره گیری از چهار موتور از یکی از سه مدل مدل Pratt & Whitney JT9D-7R4G2 ، Rolls-Royce RB211-524D4 و یا General Electric CF6-50E2، این مدل از ۷۴۷ قابلیت پرواز تا حداکثر سرعت ۹۸۱ کیلومتر بر ساعت (حالت اقتصادی آن ۹۰۷ کیلومتر بر ساعت تعریف شده است)و طی مسافت ۱۲٬۷۰۰ کیلومتر را دارد. وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۱۷۴٬۰۰۰ کیلوگرم و توانایی تحمل وزن ۳۷۷٬۸۴۰ کیلوگرم در هنگام بلند شدن را دارا است. در هر دو مدل ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ فاصله دو سر بالها ۶۴/۵۹ متر، مساحت سطح بالها ۵۱۱ مترمربع، طول هواپیما ۶۶/۷۰ متر و ارتفاع آن ۳۳/۱۹ متر می‌باشد. همچنین ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ قابلیت جابجایی ۳۶۶ مسافر در سه کلاس پروازی ، ۴۵۲ مسافر در دو کلاس پروازی و حداکثر ۵۵۰ مسافر را دارد.

مدل 747 اس پی:
این هواپیما مدل دورپرواز ۷۴۷ است، که دارای بدنه‌ای کوتاه‌تر و دم عمودی بلندتر از مدل‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ است و قابلیت حمل سوخت بیشتری دارد.

شرکت هواپیمایی ملی ایران یکی از نخستین سفارش‌دهندگان این مدل هواپیما بود. نخستین مدل تحویلی به ایران ایر در پرواز انتقالی خود از آمریکا به ایران، به علت نقص فنی دچار سانحه شد و سقوط کرد. این پرواز مسافری حمل نمی‌کرد و در این سانحه خلبانان و کادر پروازی حاضر در هواپیما کشته شدند. پس از سانحه، شرکت بوئینگ در مدل اس‌پی به ویژه در طراحی بال و مخازن سوخت درون آنها تغییرات عمده‌ای داد.

با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ اس‌پی، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.

هواپیمای بوئینگ 747 در ناوگان هوایی ایران:

در ایران، هواپیمایی ایران ایر (هما) مدل‌های زیر ۷۴۷ را در اختیار دارد:
– یک فروند ۱۰۰-۷۴۷ با کد ثبتی EP-IAM
– چهار فروند ۲۰۰-۷۴۷ با کدهای ثبتی EP-IAH و EP-IAG وEP-IAI وEP-ICD-Cargo
– چهار فروند ۷۴۷ اس‌پی با کدهای ثبتی EP-IAD و EP-IAC و EP-IAB و EP-IAA
– یک فروند بویینگ ۷۴۷ ترابری با کد ثبتی EP-ICD

شرکت هواپیمایی ماهان دارای هشت فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ به شرح زیر است:
– بوئینگ ۷۴۷-۳۰۰ به شماره‌های ثبتی EP-MND, EP-MNE
– بوینگ ۷۴۷-۴۰۰ به شماره‌های ثبتی EP-MNA, EP-MNB, EP-MNC
– بوئینگ ۷۴۷-۱۰۰SR-Cargo به شماره ثبتی SX-DCB
– و تعداد دو فروند بوئینگ ۷۴۷-۲۰۰ مسافربری وترابری از رده خارج به شماره ثبتی F-GCBD و F-WQAJ

تعداد ۱۳ فروند بوئینگ ۷۴۷-۱۰۰و۲۰۰ ترابری وسوخت رسان در نیروی هوایی ارتش

جزئیات:

– بوئینگ ۷۴۷ حدود ۶ میلیون قطعه دارد که در ۳۳ کشور مختلف ساخته می‌شود.
– فقط یک موتور ۷۴۷ نیرویی بیشتر از ۴ موتور بوئینگ ۷۰۷ تولید می‌کند.

سوانح:

در مجموع مدل ۱۰۰-۷۴۷ و ۲۰۰-۷۴۷ در شرکت‌های مختلف هواپیمایی ۳۰ سانحه داشته است، تعداد بسیار کمی از این حوادث بخاطر اشکالات طراحی و یا ساختاری هواپیما بوده است و بیشتر آنها به سبب اشتباه خلبان، حملات تروریستی و یا هواپیما ربایی بوده است.